Schrijvers, dichters en schilders hebben een overeenkomst met Toon Lavertu. Als zij er niet meer zijn, blijft er nog wel een stukje van hen op aarde achter. Ook steenhouwer Lavertu kan dat zeggen. Wie op een van de beide Zandvoortse begraafplaatsen rondloopt, komt zijn 'handschrift' tegen: grafstenen, variërend van groot en imposant tot klein en subtiel. Toon Lavertu en zijn vader hebben 99 procent van de grafstenen op de Algemene Begraafplaats gemaakt.

      

 

OM DEN BRODE hoef ik het niet meer te doen, hoor," benadrukt Toon Lavertu in zijn natuursteenbedrijf aan de Kamerlingh Onnesstraat. „Als ik wil kan ik de boel hier zó dichttimmeren. Maar ik voel er niets voor om achter de geraniums te gaan zitten, omdat ik er nog altijd zoveel plezier in heb om creatief te blijven. Elke grafsteen is tenslotte weer anders." 

Begraafplaats
De waarheid van die uitspraak bewijst Lavertu stante pede door me mee te tronen naar de begraafplaats aan de Tollenslaan, die hij als zijn showroom beschouwt. Met jongensachtige geestdrift wijst hij daar de in zijn ogen bijzondere grafbedekkingen aan. Zo vestigt hij de aandacht op de steen waarop de plattegrond van Afrika is gegraveerd. „Voor een man die met een Afrikaanse was getrouwd," verduidelijkt hij. ,,En kijk, daar ligt een muzikant wiens laatste rustplaats ik met een gitaar heb geaccentueerd. Op verzoek breng ik regelmatig dergelijke logo's aan." Lavertu blijft even stilstaan bij het graf van een Hare Krishna-aanhanger, die de tekst 'leuk dat jullie even langskomen' op zijn steen heeft laten beitelen. Vervolgens toont hij de plek waar hij zelf moet komen te liggen. 

Gesteggel
Na heel wat gesteggel met de gemeente over de exacte locatie is overeengekomen dat hij in een plantsoentje bij de ingang ter aarde zal worden besteld. Hiermee zegt hij uiteindelijk wel vrede te hebben. „Het belangrijkste is dat ik bij mijn klanten kom te liggen," vindt hij. „Tenslotte hebben mijn vader en ik 99 procent van de grafstenen hier gemaakt." 

Met 14 jaar al in het familiebedrijf
Van zijn vader, die inmiddels al geruime tijd op de Zandvoortse begraafplaats verblijft, heeft de thans 74-jarige Lavertu het beroep al vroeg geleerd. Reeds op zijn veertiende ging hij in het familiebedrijf werken. Sindsdien heeft hij niet alleen een onafzienbare hoeveelheid grafstenen vervaardigd, maar heeft hij zijn materiaal tevens aangewend voor tal van andere toepassingen. Voor vloeren en vensterbanken bijvoorbeeld, maar ook voor luxe winkelpuibekledingen. En natuurlijk voor de bekende verzetsmonumenten die op diverse plekken in het dorp en in de duinen staan.

    

                Vader en zoon Lavertu aan het werk aan het herdenkingsmonument
                            wat staat opgesteld in helaas vrij ontoegankelijke duinen.

60 jaar in het vak
Al met al zit Toon Lavertu dus al zestig jaar in het vak. Deze unieke prestatie bekroonde het Bedrijfsschap van de Natuursteen dinsdag in Rijswijk met een speciale oorkonde. „Ik had thuis al zo'n oorkonde hangen van toen ik vijftig jaar bezig was," vertelt de ambachtsman. „Maar omdat ik zo'n oude knar word, hebben ze er nu weer eentje voor me moeten laten maken."Hij voegt hier aan toe dat hij nog beslist niet van plan is ermee op te houden. Al verwacht hij niet het nóg eens tien jaar vol te houden. De nadelige gevolgen van zijn beroepsuitoefening gaan hem .namelijk steeds meer parten spelen. „Net als mijnwerkers heb ik stoflongen gekregen van het hakken," geeft Lavertu te kennen. „En door het alsmaar slaan op marmer en het gegil van de slijpmachines ben ik inmiddels aardig doof geworden. Want vergis je niet, lichamelijk is het een zwaar beroep hoor. Maar daar staat tegenover dat ik me altijd best heb geamuseerd met mijn werk. Gaandewég is het zelfs mijn hobby geworden." 

Trieste bestemming en de sombere kant
Deze opgewekte zienswijze lijkt in contrast te staan met de trieste bestemming die zijn grafstenen krijgen. Lavertu geeft echter te kennen dat hij zich in de loop der jaren heeft weten te wapenen tegen de sombere kant van zijn beroep. terecht. Maar ja, dat is nu eenmaal zo, ik weet gewoon niet beter."

Beetje humor 

„Je denkt toch niet dat ik hier de hele dag zit te janken? Welnee, als je dit vak niet met een beetje humor bekijkt word je heel snel stapelgek. Al loop ik natuurlijk niet in carnavalskleren rond. Tenslotte kom ik dagelijks in andermans verdriet en als je dit vak niet met 'n beetje humor bekijkt, word je heel snel stapelgek'. Een flinke dosis relativeringsvermogen helpt hem om zich niet mee te laten slepen in het rouwproces van zijn clientèle. „Ach, we weten nu eenmaal allemaal dat we op de wereld komen om er te zijner tijd weer vanaf te gaan. Alleen gaat de ene vroeg en de ander laat. Wat met wil zeggen dat het niet triest is. Het ergste vind ik kinderen die komen te overlijden. Dan ga ik toch wel met knikkende knieën naar de ouders toe om te vragen wat hun wensen zijn." 

Het is geen paar schoenen
In principe neemt Lavertu elke opdracht aan, al heeft hij zo zijn grenzen. „Wat ze willen hebben maak ik voor ze, maar het moet natuurlijk niet wanstaltig worden. Daarom help ik de familie regelmatig met advies. En dat stellen ze op prijs, want die mensen hebben met al die narigheid van het stervensproces doorgaans wel wat anders aan hun hoofd. Terwijl het toch noodzakelijk is om een zorgvuldige bestelling te doen, want zo'n grafsteen is niet een paar schoenen dat je eventjes aanschaft." Ook op dit gebied blijken smaken echter te verschillen. „Het komt helaas weleens voor dat ik iets achterlijks moet maken," meldt Lavertu droefgeestig. „Iets waarvan je denkt: waar slaat het op? Maar persoonlijk wil ik me daar niet teveel mee bemoeien, mits de gemeente er een vergunning voor geeft."  „Klachten over mijn werk krijg ik vrijwel nooit. En de klanten in de grond zijn altijd tevreden."

 

 

 

  Klik op de afbeelding links voor film 1 over natuursteenbedrijf Lavertu

 

  Klik op de afbeelding links voor film 2 over natuursteenbedrijf Lavertu

 

  Klik op de afbeelding links voor film 3 over natuursteenbedrijf Lavertu

 

  Klik op de afbeelding links voor film 4 over natuursteenbedrijf Lavertu