2 juni 1881, de trein rijdt!

 

Het was maar een simpele mededeling die Gustav Eltzbacher c.s. en ingenieur Eduard Jacob Johan Kuinders op 20 nov. 1880 ontvingen, maar zij was wel bepalend voor de toekomst van wat toen nog het vissersdorp Zandvoort was. Op die dag werd aan genoemde heren namelijk Koninklijke toestemming verleend voor de oprichting van de Naamloze Vennootschap "Haarlem - Zandvoort Spoorweg Maatschappij" met de bedoeling een spoorverbinding tussen beide plaatsen tot stand te brengen.

 

Een dringende noodzaak, want een badplaats moet niet alleen aan zee liggen maar ook aan een spoor of tramverbinding. Daardoor kwam het dat Scheveningen de grootste Nederlandse badplaats bleef.En echt niet omdat de zee of het strand daar mooier was. Zonder chauvinisme kunnen we zeggen dat Zandvoort het mooiste strand heeft van de hele kust, maar Scheveningen had de eerste goede wegverbinding die een tamelijk royaal vervoer met omnibussen en koetsen mogelijk maakte. Zandvoort echter was alleen maar bereikbaar per diligence. 

            De paardentram zorgde ervoor dat je flink door elkaar werd geschud...          

Hortende stotende rammelkast
De Haarlemse stalhouder J.C.H.van den Berg onderhield een geregelde dienst op Zandvoort, waarvan het vertrekpunt het Houtplein in Haarlem was en het eindpunt in Zandvoort "de Dam", zoals het terrein achter hotel Driehuizen aan de kop van de Kerkstraat heette. De rit duurde anderhalf uur en dat betekende anderhalf uur door elkaar geschud worden in een hortende stotende rammelkast, iets dat de stedeling wel eens weerhield om aan het strand een frisse neus te gaan halen.

                      De aanleg van de spoorbaan door de Zandvoortse duinen

Natuurlijk waren er in die tijd wel rijtuigen, maar een uitstapje van Haarlem naar Zandvoort in een dergelijk, en dan nog maar door één paard getrokken, vehikel kostte wel f. 4—. Wilde men op dezelfde wijze de terugreis aanvaarden dan moest men zich een uitgave van f. 7, - getroosten en wie kon zich dat in die tijd veroorloven? Nu dient gezegd dat de directie van de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij best bereid was om 's zomers op het traject Amsterdam - Haarlem - Rotterdam een paar treinen bij de Zandvoortselaan ter hoogte van de Leidsevaart te laten stoppen, maar een ideale oplossing was dat niet want hoe kwam men dan in Zandvoort? Begrijpelijk dus dat de oprichting van de Haarlem - Zandvoort Spoorweg Maatschappij met vreugde werd begroet, hoewel het heel wat voeten in de aarde had eer zij haar plannen kon verwezenlijken.

 Het oude station van Zandvoort, gelegen ter hoogte van de kop van de Van Lennepweg

Station Bad-Zandvoort

Maar in 1881 kwam het er toch van. Het traject Haarlem – Zandvoort bedroeg 8 kilometer en liep vanaf het station Bolwerk-Haarlem tot aan het station Overveen, langs het Kolkje en Kraantje Lek om te eindigen bij het station Bad- Zandvoort. Dat de initiatiefnemers niet van halve maatregelen hielden bleek uit de oprichting van de Bouwgrondonderneming Zandvoort, die de in de nabijheid van het station liggende terreinen aankocht. Tegenover het houten spoorwegstation (dat in 1908, zij het op een andere plaats, werd vervangen door het huidige) bouwde de onderneming het Kurhaus en de Passage die de treinreizigers een riante doorgang naar het strand boden.

         Ook het station Zandvoort moest het ontgelden, de Duitsers namen alles mee 
       voor hun oorlogsindustrie want er was een tekort aan staal. En weg waren de rails.

Feestelijke ingebruikneming

Het behoeft geen betoog dat de eerste rit op 7 mei 1881 een zegetocht werd, niet in het minst voor de gebroeders Elzbacher en ingenieur Kuinders. De feestelijke ingebruikneming was een paar weken later, om precies te zijn op 2 juni. De Zandvoorter Kurzaal kapel gaf die dag zowel op het terras als in de zaal met een "Buitengewoon Concert" uiting aan haar blijdschap over de ontsluiting van Zandvoort, een ontsluiting die in 1887 toen een rechtstreekse verbinding met Bazel tot stand kwam, compleet werd. 

         Ter gelegenheid van de feestelijke opening, werd er een diner voor genodigden
    gegeven in het toenmalige Zandvoortse Kurhaus. Boven ziet u de menukaart hiervan. 

Tot 1913 éénsporig vervoer
Hoewel, zoals we schreven, in 1908 het nieuwe stationsgebouw in gebruik werd genomen bleef het railvervoer tot 1913 éénsporig. Helaas zou er later weer een tijd komen dat men zich op een gedeelte van het traject met enkelspoor moest behelpen, namelijk na de tweede wereldoorlog. Het spoorwegemplacement en de spoorlijn tot Overveen waren opgebroken en toen op 3 juni 1946 de treinverbinding met Zandvoort was hersteld geschiedde het treinverkeer voorlopig over enkel spoor.

 

Kraan Meeth

         Het treinstation "Centrum" ter hoogte van de huidige verlengde Haltestraat